دکتر محمد رضا اسماعیلی شازندی پایگاه اطلاع رسانی فرهنگی ورزشی دکتر محمد رضا اسماعیلی شازندی
Related Articles
لاله های واژگون
لاله های واژگون در دشت های شهرستان و روستاهای شازند به وفور مشاهده می شود. این گونه بسیار زیبا اغلب همراه با لاله قرمز مشاهده می گردد.
لالهٔ واژگون با نام علمی “Fritillaria” نام یک سرده از راستهٔ سوسن‌سانان است. عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لالهٔ واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تا کنون ۱۵ گونهٔ آن در ایران شناسایی شده است. گونهٔ زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد. پیاز این گیاه به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین مسکن درد است.
تاکنون شصت گونه از از این گیاه شناخته شده است. پیاز آن به صورت یک غدهٔ متورم، گوشت‌دار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده می‌کنند.
در اسطوره‌ها
لالهٔ واژگون یا لالهٔ نگونسار، هم در نقش سرستون‌های ساسانی‌ها و هم در موزهٔ طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی دیده می‌شود. گویند این گل در آن زمان که گلوی سیاووش با تیغ تیز گرسیوز آشنا می‌شد، شاهد ماجرا بود. از پس آن اندوه، گل‌گونه رخ، سر به زیر افکند تا آرام آرام اشک بریزد بر بی‌گناهی سیاوش.
چو سرو سیاوش نگونسار دید سراپردهٔ دشت خون‌سار دید
بیفکند سر را ز انده نگون بشد زان سپس لالهٔ واژگون
در ایران
در برخی نقاط ایران، این گیاه را اشک مریم یا لالهٔ اشک می‌خوانند. وجه تسمیه چنین نامی به داستان‌های اسطوره‌ای بازمی‌گردد. این که این لاله، شاهد مرگ سیاوش بوده و از غصه این اتفاق سربه زیر شده و اشک می‌ریزد. اشک‌های لالهٔ واژگون در حقیقت شیرهٔ بی‌رنگی هستند که در درون لاله قرار دارند و گاهی به سمت پائین سرازیر می‌شوند.
دشت‌های لاله واژگون در ایران
دشت لاله‌های واژگون در استان چهارمحال و بختیاری مشهورترین دشت لالهٔ ایران است که در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت به گل می‌نشیند. گونه‌ای از لالهٔ واژگون که در این دشت می‌روید، بسیار نادر است و در یک اثر طبیعی ملی به شمار می‌آید. دشت لاله‌های واژگون یورتیچه در دامنه کوه جهان بین هفشجان نیز از دیگر نمونه‌های این اثر در استان چهارمحال و بختیاری است.
دشت لاله‌های واژگون فریدون‌شهر در شهرستان فریدون‌شهر در غرب استان اصفهان
دشت لاله‌های واژگون دره‌بید در شهرستان فریدن در غرب استان اصفهان
دشت لاله‌های واژگون گلستان‌کوه در شهرستان خوانسار در غرب استان اصفهان
از مناطق دیگر در ایران، افوس در غرب استان اصفهان، اقلید، کوه‌های استان کرمانشاه، ایوان، آبدانان، دره‌شهر، ایلام، ارتفاعات کبیرکوه است که لاله‌های زیادی دارد. در شهرستان الیگودرز نیز دشت وسیعی مشهور به دشت لاله‌ها وجود دارد که در اردیبهشت ماه، زیبایی لاله‌های واژگون آن چشم‌نواز است. در منطقهٔ دیگری از همین شهرستان یعنی در میان کوه‌های ویلو و ویلک، واقع در شمال روستای گندمینه (حد فاصل استان‌های اصفهان و لرستان) نیز در چند سال اخیر مملو از لاله‌های واژگون بود ولی متأسفانه امروزه به طور کامل از میان رفته‌اند.
